Wie aan terminale zorg denkt, zal wellicht denken aan plekken met een beladen sfeer vol mensen met een zwaar gemoed. Voor de Haagse Angelique en Rob voelt dat niet zo, hoewel de aanleiding Robs kennismaking met het hospice wel degelijk zwaar was. “Mijn vrouw werd destijds ernstig ziek en er was geen vooruitzicht op genezing. Na een periode van pieken en dalen, ging de zorg thuis niet meer en kwamen we bij een hospice uit. Ik had er nog nooit van gehoord, maar het bracht echt verlichting voor ons allemaal. In plaats van intensief zorgen, konden we er nu gewoon echt voor mijn vrouw zijn.” Nadat zij was overleden liep hij naar Santiago en kon daarmee het voorgaande jaar een plekje geven. Erna meldde hij zich wederom bij het Jacobshospice, ditmaal als vrijwilliger. “Voor mij was het een heel fijne plek met zoveel goede herinneringen, dat ik me er graag voor wilde inzetten.” Op een dag, drie jaar later, voegde Angelique zich bij de hospicefamilie.

Alle lagen van de bevolking

Zo’n tien jaar geleden had Angelique de tijd en ruimte om te gaan doen wat ze leuk vond en koos om zich in te zetten bij het Jacobshospice. Ze voelde zich er direct thuis. “Er werd altijd veel geknuffeld en gelachen, de sfeer was heel prettig.” Toen zij en Rob samen diensten gingen draaien, sloeg de vonk over. Rob had naar eigen zeggen troepen vlinders in zijn buik en anderhalf jaar later trouwden ze. Inmiddels is Angelique overgestapt naar een organisatie die vrijwilligers lokaal verbindt aan mensen die terminaal ziek zijn en in hun eigen huis verblijven: Vrijwilligers Terminale Zorg in Den Haag. “In deze gevallen kan ik mijn aandacht echt op één persoon richten, dat past beter bij me. Eens in de zoveel tijd word ik aan iemand gematcht en dan kom ik daar een aantal dagen over de vloer. Ik ben iemand die normaal gesproken snel verveeld raakt en daar heb ik dus helemaal geen last van, omdat ik elke keer weer in een nieuwe situatie kom.”
Een van de leukste dingen van deze vrijwilligersjob vindt Angelique dat ze bij alle lagen van de bevolking over de vloer komt. De ene keer is het een chic huis in Wassenaar en de volgende keer komt ze in een Haagse volksbuurt. “Voor mij maakt het niet uit waar ik terecht kom, als ik maar kan helpen. Dat ik me overal naar kan voegen, komt denk ik ook doordat ik ben opgegroeid in een echte volkswijk.  Ik oog nu heel netjes, maar vroeger was ik echt een straatmeid, sprak plat Haags en gooide ziektes in elke zin.” Toen ze naar een andere school ging, werd ze door haar medepubers toch even raar aangekeken en heeft ze acuut haar accent afgeleerd en paste zich feilloos aan bij het heersende nette cultuurtje.

Zorgeloosheid en verlichting

Vinden ze het niet zwaar om steeds op een plek te zijn waar de dood aanstaande is? Angelique vindt van niet. “Mij heeft het inzetten voor terminaal zieke mensen juist meer zorgeloosheid gebracht. Als je geconfronteerd wordt met hoe het leven ook ineens voorbij kan zijn, ben je sneller geneigd om je niet druk te maken over futiele zaken.” Voor Rob bracht het hospice twaalf jaar geleden de nodige verlichting voor hem en zijn vorige vrouw. “Ik zie nu vanuit het perspectief van een vrijwilliger hoe de hulp wat van de zorgen kan wegnemen bij de gast en familieleden. Als ik een glimlach zie en besef dat ik in zo’n kwetsbare fase dicht bij mensen mag komen en nu zelf verlichting kan geven, geeft me dat veel voldoening.”
Angelique beschouwt zichzelf als een voorbijganger die tijdelijk aanwezig is op het moment dat het nodig is. “Ik weet dat als ik met iemand kennismaak, het meteen het begin is van het afscheid, er ontstaat geen hechte band, dat maakt het minder zwaar. Het is natuurlijk wel moeilijk om te zien hoe familieleden en vrienden afscheid moeten nemen van iemand, maar verlies zonder pijn bestaat niet. Het betekent alleen maar dat er ook liefde is en dat is mooi.”

Een lach en een traan, het hoort allemaal bij het leven.

Een lach en een traan

Met sommige feestdagen komt Angelique weer even terug bij de hospicefamilie en helpt ze Rob om voor alle gasten en vrijwilligers een feestmaal te koken en eten ze zelf ook mee. “Ik weet nog dat we een keer met zijn allen aan tafel zaten en er keihard en onbedaarlijk gelachen werd. Een huisarts die net van boven kwam, keek verschrikt naar binnen. “Ik dacht dat het hier een hospice was!” zei ze.”
En dat klopt, want waar leven en dood samenkomen wordt gehuild en gelachen. Zowel in een hospice en bij terminaal zieke mensen in hun eigen huis: het zijn plekken waar herinneringen worden opgehaald en nieuwe worden gemaakt. “Een lach en een traan, het hoort allemaal bij het leven.” De kennismaking is het begin van het afscheid, zei Angelique toch? Voor haar en Rob gaat dat niet op: hun kennismaking was het begin van een nieuwe fase, die van een nieuwe liefde.