Vrijwilligersorganisaties realiseren zich vaak onvoldoende dat deze mensen geen vrijwilligers zijn, waardoor er andere regels gelden. Mensen die vrijwilligerswerk doen als tegenprestatie zijn formeel geen vrijwilligers. Zij hebben een opdrachtgever/opdrachtnemersverhouding met de gemeente. Zij kunnen namelijk in principe een sanctie verwachten, wanneer zij weigeren om zich in te zetten als vrijwilliger in het kader van de tegenprestatie.
Het overgrote deel van vrijwilligersorganisaties en vrijwilligers vindt hieronder de informatie waarnaar zij op zoek zijn. Staat de door jou gezochte informatie er niet bij? Stel je vraag op het Open Forum op het Platform Vrijwillige Inzet.
Opletten met verzekeringen
Hoewel mensen die met een tegenprestatie bij een vrijwilligersorganisaties werken in de kern geen vrijwilliger zijn, heeft de VNG besloten dat die mensen wel onder de VNG vrijwilligersverzekering vallen. Dat betekent dat mensen die een tegenprestatie leveren, verzekerd zijn via die vrijwilligersverzekering.
Ook gemeenten die een dergelijke verzekering niet hebben afgesloten, zullen ervoor moeten zorgen dat de uitkeringsgerechtigde tijdens het verrichten van de werkzaamheden in het kader van de tegenprestatie verzekerd is. Het gaat daarbij om het afdekken van de risico's van arbeidsongeschiktheid en aansprakelijkheid. Dit voorkomt dat de gemeente aansprakelijk wordt gesteld als het werk leidt tot arbeidsongeschiktheid van de uitkeringsgerechtigde of tot schade bij derden.
Geen vrijwilligersvergoeding
Mensen die in het kader van de tegenprestatie bij een organisatie actief zijn, kunnen hiervoor geen vrijwilligersvergoedingen ontvangen. Uiteraard is het niet de bedoeling dat mensen die zich maatschappelijk nuttig maken daar extra kosten voor moeten maken. De daadwerkelijk en aantoonbaar gemaakte onkosten kunnen dus gewoon vergoed worden.
De tegenprestatie en de arbowet
Tegenpresteerders zijn formeel dus geen vrijwilligers. Daarmee vallen veel tegenpresteerders onder de definitie van ‘werknemer’ in de Arbowet, en valt de tegenpresteerder in beginsel onder de volledige werkingssfeer van de Arbowet. In de publicatie 'De tegenprestatie en de arbowet' op Movisie.nl kun je hier meer over lezen.
Afspraken maken met gemeente
Organisaties die mensen in het kader van de tegenprestatie willen inschakelen, zullen goede afspraken moeten maken met de gemeente, de opdrachtgever voor de tegenprestatie. Deze afspraken zullen naast de verzekering en het vergoeden van de daadwerkelijk gemaakte kosten, moeten bestaan uit het soort werk en de omvang daarvan. Met betrekking tot de soort werkzaamheden is in de wet bepaald dat de werkzaamheden worden verricht naast of in aanvulling op de reguliere werkzaamheden en dat ze geen betaalde arbeid mogen verdringen. Daarnaast mogen de omvang en duur van de werkzaamheden slechts beperkt zijn. De wet is onduidelijk over wat die beperkte omvang en duur inhoudt. Maar stelt dat die kan verschillen naar gelang personen tijdelijk ontheven zijn van een of meer van de verplichtingen in de wet.