Commerciële organisaties en maatschappelijke organisaties
Natuurlijk, commerciële organisaties kunnen maatschappelijk betrokken zijn en maatschappelijke organisaties kunnen zich commercieel gedragen, maar het onderscheid is vanuit fiscaal oogpunt helder: een commerciële organisatie is onder andere gericht op het maken van winst en een stichting of vereniging richt zich op een maatschappelijk doel.
Organisaties niet met elkaar verwarren
Bij vrijwillige inzet is het belangrijk om goed te kunnen onderscheiden of vrijwillige inzet plaatsvindt bij een commerciële organisatie of bij een maatschappelijke organisatie zoals een stichting of vereniging. Kijk dus allereerst naar de ondernemingsvorm. Vrijwilligers mogen immers geen plekken innemen van betaalde werknemers. Vanuit concurrentieperspectief is een vrijwilliger goedkoper dan een werknemer, dus zou je als ondernemer meer kunnen verdienen als je met vrijwilligers werkt. Of, een lagere kostprijs hanteren waarmee je collega-concurrenten op een oneigenlijke manier beconcurreert. Dat is dus niet toegestaan.
Werknemer en vrijwilliger vanuit het arbeidsrecht gezien
In de Wet op de loonbelasting (wetten.nl - Regeling - Wet op de loonbelasting 1964 - BWBR0002471, artikel 2) sluiten werknemer en vrijwilliger elkaar uit. Er staat:
Art. 2, lid 1: Werknemer is de natuurlijke persoon die tot een inhoudingsplichtige in privaatrechtelijke of in publiekrechtelijke dienstbetrekking staat of van een inhoudingsplichtige loon geniet uit een vroegere privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking van hemzelf of van een ander, dan wel uit een bestaande privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking van een ander.
En met betrekking tot vrijwilligers staat er in art 2, lid 6:
Het eerste lid is eveneens niet van toepassing op personen die als vrijwilliger uitsluitend vergoedingen of verstrekkingen ontvangen met een gezamenlijke waarde van ten hoogste € 210 per maand en € 2.100 per kalenderjaar. Hierbij wordt onder vrijwilliger verstaan degene die niet bij wijze van beroep arbeid verricht voor een algemeen nut beogende instelling, een sportorganisatie of een niet als zodanig aan te merken lichaam dat niet is onderworpen aan de vennootschapsbelasting of daarvan is vrijgesteld.
Werknemer en vrijwilliger: nog meer verschillen
Een werknemer is dus wezenlijk anders dan een vrijwilliger. Allereerst heeft een werknemer een arbeidsovereenkomst. Die wordt gekenmerkt door arbeid (de werknemer verricht afgesproken taken), een gezagsverhouding (de werknemer doet waar zij/hij voor aangenomen is) en loon.
Een vrijwilliger heeft geen arbeidsovereenkomst. Misschien leggen organisatie en vrijwilliger afspraken vast, dat geeft helderheid, maar het is geen verplichting.
Daarnaast is er geen sprake van gezag; vrijwilligers hebben eigen inbreng bij de uitvoering van de werkzaamheden.
En tenslotte is de inzet van vrijwilligers ook niet afdwingbaar. Als een vrijwilliger niet komt opdagen is dat uiteraard vervelend, maar er zijn geen consequenties zoals in het arbeidsrecht waar het gezag van de werkgever een rol speelt.
Tenslotte geeft een organisatie geen loon aan een vrijwilliger. Een organisatie waardeert vrijwillige inzet en kan gemaakte kosten vergoeden. Sommige organisaties verstrekken een vrijwilligersvergoeding, dit is een keuze van de organisatie zelf.
Vrijwilligerswerk bij een commerciële organisatie
In beginsel is vrijwilligerswerk bij een commerciële organisatie zoals een bv niet mogelijk. Er zijn constructies voor studenten, stagiaires, herintreders en andere werknemers maar niet voor vrijwilligers. Tegelijkertijd zijn er sectoren waarin vrijwilligers de plek innemen van betaalde krachten. Kijk bijvoorbeeld eens naar zwembaden, bibliotheken, streekvervoer of de zorg. Zonder vrijwilligers zouden veel organisaties niet kunnen bestaan.