We reizen af naar de hoofdstad om met Angelique Heerdink een kijkje te nemen in deze werkwijze.

Angelique werkt al elf jaar voor de organisatie Handjehelpen, een regionale vrijwilligersorganisatie die tot op heden actief is in achttien gemeentes in de provincie Utrecht. “Onze missie is om mensen met een beperking in een thuissituatie gewoon mee te kunnen laten doen aan de samenleving. Dit doen we met ongeveer 1500 vrijwilligers en 350 stagiairs die zich inzetten voor allerlei doelgroepen. In Amsterdam richten we ons momenteel op aanvraag van NOV specifiek op mensen met dementie.”

Met een steeds meer vergrijzende stedelijke populatie en dus toename in het aantal personen met dementie gecombineerd met de landelijke beleidskeuze om ouderen steeds langer thuis te laten wonen, wordt ook in Amsterdam gekeken naar de mogelijkheden voor ondersteuning.

Onderzoek

Uit onderzoek van wetenschapper Anne Mei Thé, gespecialiseerd in langdurige zorg en dementie, is gebleken dat mensen met dementie en naasten niet alleen worstelen met de directe medische en praktische gevolgen van de ziekte, maar ook met de sociaal-emotionele gevolgen op hun leefwereld. Zij willen niets liever dan hun leven voortzetten samen met hun familie en vrienden. Nuttig bezig zijn, ergens een bijdrage aan leveren en activiteiten doen die aansluiten bij hun eigen interesses, kennis en kunde hoort hier ook bij. Vanuit die conclusies is de Tao of Care opgericht, een bedrijf dat de sociale benadering van dementie in de praktijk brengt.

De inzet van vrijwilligers is een goede manier om bij te dragen aan het behoud van levensgeluk bij deze ouderen.

Echter bleek het voor de TAO in Amsterdam lastig om vrijwilligers te vinden en behouden. Vanuit het project Samen Ouder Worden werd NOV erbij betrokken en zij waren bekend met de werkwijze van Handje Helpen.” Omdat de visies van de TAO en Handjehelpen sterk overeenkomen, vormen zij een goed lokaal duo.

De magische klik en wederkerigheid

Volgens Angelique zijn de beste matches degenen met ‘een magische klik’. “Dat klinkt wat vaag wellicht, maar het is net als bij iedereen: een klik zorgt voor langdurig, kwalitatief contact. Soms heb je gedeelde interesses of karakters die gewoon goed bij elkaar passen.” Haar eerste match in Amsterdam was zo’n match. “Ik had een vrouw van net dertig, Lieke, gekoppeld aan Marga, een nette dame uit Amsterdam-Zuid. Marga ging voordat ze met dementie te maken kreeg haast wekelijks naar Het Concertgebouw en Lieke had aangegeven wat meer culturele dingen te gaan doen. Ik had het idee dat dit weleens een goede match zou kunnen zijn. Bij de kennismaking begon Marga over het concertgebouw en toen ze hoorde dat Lieke daar nog nooit was geweest, vond ze het haar missie om Lieke te laten kennismaken met het concertgebouw. En dát vind ik nou leuk!”

Het zijn deze matches die bij Angelique zelf ook voor een twinkeling in de ogen zorgt. De matches moeten volgens haar altijd wederkerig zijn. Niet alleen komt de vrijwilligers iets brengen, het moet hem of haar ook iets opleveren. “Voldoening is natuurlijk geweldig, maar ook de vrijwilliger kan nog iets leren over het leven van de ander met een beperking of met nieuwe dingen kennismaken, bijvoorbeeld op cultureel vlak. Op het moment dat ook de persoon met dementie iets te geven heeft, dan is dat precies wat we willen. Zij zijn niet enkel mensen met een beperking, maar ook gewoon personen met een eigen kracht. Diegene voelt zich er namelijk toe doen, doet mee en kan kennis of ervaring overbrengen aan iemand anders. Zo ontstaat een wederkerige band.” Bij de zoektocht naar geschikte vrijwilligers wordt daarom vanuit Handjehelpen niet alleen het nut van de inzet voor de oudere benadrukt, maar ook wat het zo leuk maakt voor een vrijwilliger om dit te doen. “Bij de perfecte match zijn beide partijen blij en hebben het gevoel wat in te brengen.”

Expertise

Het vinden van de juiste vrijwilligers voor dit type vrijwilligerswerk vereist expertise. Uit ervaring weet Angelique dat ook veel vrijwilligers die bij Handjehelpen actief zijn, ooit zijn binnengekomen met de wens voor ‘makkelijke matches’. “Zodra ze ervaring opdoen met meer makkelijke matches en via ons ook kennismaken met andere doelgroepen, gebeurt het vaak genoeg dat ze op een gegeven moment vragen om meer complexe situaties. Ze hebben dan het vertrouwen dat ze dat kunnen.” Ook zijn er mensen die zelf met dementie te maken hebben gehad bij een ouder of partner. Bij de eerste aanmeldingen van vrijwilligers in Amsterdam is dat volgens Angelique het geval. “Zij weten uit ervaring hoe belangrijk ondersteuning en aandacht is en melden zich om die reden bij ons aan.”

In de komende jaren wil Handjehelpen in elk geval groeien naar zeker veertig vrijwilligers voor mensen met dementie die vanuit de TAO bij hen komen. “Het liefst verwerven we een vaste plek in het Amsterdamse in samenwerking met de andere lokale organisaties. We voelen ons door de gesprekken die we voeren al heel welkom en denken dat de sociale benadering van dementie in combinatie met inzet van vrijwilligers en heel waardevolle manier is om deze ouderen langer op een prettige manier thuis te kunnen laten wonen en daarnaast ook de mantelzorgers te ontlasten.” Angelique kan niet wachten tot ze na de coronatijd weer zelf elke oudere en vrijwilliger live kan ontmoeten om zo de beste matches te maken. “Het liefst ben ik er gewoon bij als mensen elkaar ontmoeten. Als ik dan wegga en met eigen ogen heb gezien dat er een klik is, ja daar word ik dan heel blij van.”

Interview: Annemieke Dubbeldeman

Meer informatie

Wil je meer weten? Stuur een e-mail naar Angelique Heerdink, aheerdink@handjehelpen.nl.