Duidelijk is wel dat bureaucratie nog een flinke hobbel is. Dat is dan ook de eerste aanbeveling van het onderzoeksbureau: Heroverweeg nut en noodzaak van de vrijwilligersverklaring voor asielzoekers.
Op AZC’s waar expliciet aandacht wordt besteed aan vrijwilligerswerk gaan naar verloop van tijd steeds meer asielzoekers vrijwilligerswerk doen. Op de locaties van het project neemt gemiddeld 14 procent deel. De locatie met de hoogste participatie scoort zelfs 28 procent. Het onderzoek geeft ook inzicht in waarom welke groepen asielzoekers meer of minder vrijwilligerswerk doen. En wat het hen oplevert: een sterker netwerk, betere taalvaardigheden, mentale gezondheid door meer interactie, afleiding & een andere omgeving, zelfontplooiing en ja, soms ook betaald werk. Er is ook meer maatschappelijk draagvlak en wederzijds begrip, op voorwaarde dat er een goede verwachtingenmanagement is.
Voorwaarden voor succes
Dat verwachtingenmanagement is een van de voorwaarden voor succes. Andere voorwaarden zijn: een goede lokale samenwerking, goede voorlichting naar alle partijen, maatwerk, begeleiding en een goede logistiek. De onderzoekers benadrukken dat vrijwilligersorganisaties een realistisch beeld nodig heeft van wat passende werkzaamheden zijn en welke begeleiding nodig is. Voor de asielzoeker, die vaak onbekend is met het begrip vrijwilligerswerk, geldt dat hij moet weten wat hij kan verwachten. Het aanbieden van laagdrempelige klussen, de inzet van rolmodellen uit de doelgroep en het delen van succesverhalen geven AZC-bewoners én vrijwilligersorganisaties vaak net dat duwtje dat ze nodig hebben om deze nieuwe ervaring aan te gaan. Heel specifiek willen we benadrukken dat het belangrijk is:
- aan te haken op het bestaande vrijwilligerswerk;
- mensen met een vluchtelingenachtergrond bij de organisatie en aanpak te betrekken;
- asielzoekers in groepen samen met Nederlandstalige vrijwilligers te laten werken.
Partykiller
De vrijwilligersverklaring die vrijwilligersorganisaties moeten krijgen om asielzoekers vrijwilligerswerk te beiden, blijkt een belemmering voor organisaties om mee te doen. Significant acht het verstandiger om te onderzoek of de verklaring echt helpt in het voorkomen van uitbuiting van asielzoekers en dus echt nodig is. Dit is een belangrijk onderzoeksresultaat en een nuchter advies. Waarom goedbedoelende organisaties lastig vallen met bureaucratie, terwijl er geen zicht is of die bureaucratie het vermeende probleem überhaupt voorkomt?
Het onderzoeksrapport 'Vrijwilligerswerk: stimulans voor tijdige participatie en integratie?' kun je hier downloaden. Onderzoek gaat over vrijwilligerswerk door asielzoekers en statushouders die in asielzoekerscentra verblijven in de periode december 2016 tot en met december 2017.
Meer informatie over het project Aan de Slag vind je hier: http://aandeslag.info/