Hoewel de Landelijke Cliëntenraad de regels van de Belastingdienst complex noemt, is de regeling van de Vrijwilligersvergoeding van oorsprong bedoeld om het vrijwilligersorganisaties makkelijker te maken onkosten van vrijwilligers te vergoeden. Mits juist toegepast is er veel minder administratie nodig en vrijwilligers krijgen onbelast een bedrag op hun rekening zonder daarvoor bonnetjes te hoeven verzamelen. Inmiddels spreekt ook de Belastingdienst van een vrijwilligersvergoeding voor inzet in plaats van voor onkosten. Moeilijk dus.
Waar gaat het fout?
Vervelend punt is dat vrijwilligersorganisaties de vergoeding geven, maar vrijwilligers in de gaten moeten houden dat ze niet teveel krijgen. Als de vrijwilliger teveel vergoeding krijgt, bijvoorbeeld doordat hij vrijwilligerswerk bij twee organisaties doet of omdat de vrijwilligersorganisatie teveel geld geeft, dan moet een uitkeringsgerechtigde vrijwilliger alles terugbetalen. Als een vrijwilligersorganisatie echte onkosten vergoedt naast dat ze een vrijwilligersvergoeding geeft, dan tellen die onkosten ook mee voor de maximale vergoedingsbedragen. Voor een vrijwilliger zonder uitkering geldt dat bij overschrijding van de maximale bedragen de vrijwilligersvergoeding niet meer onbelast is en als inkomen geldt. De bestraffing van uitkeringsgerechtigden is disproportioneel en hier zou sowieso iets aan veranderd moeten worden. Als je 5 euro teveel krijgt, kun je wellicht wel die 5 euro terugbetalen, maar niet de gehele vrijwilligersvergoeding.
Uurvergoeding ook niet handig
En dan komt er ook een gevoelsfactor bij. Per uur de vergoeding uitbetaald krijgen voelt als waardering, net als loon, wat het niet is. En als er geen harde onkosten tegenover staan, is een klein zakcentje mooi meegenomen, maar de uurvergoeding mag nooit in verhouding staan tot het werkelijk verrichte werk.
Complex? In ieder geval is het té complex. En de menselijke maat bij overschrijding van de maximale bedragen is zoek.
Pas op als vrijwilligersorganisatie
Zolang de regeling niet eenvoudiger is, ligt er een verantwoordelijkheid bij vrijwilligersorganisaties om vrijwilligers, zeker die met een uitekering, te beschermen. Let op dat ze niet teveel krijgen, ook niet via ander vrijwilligerswerk. Is de vrijwilliger een bijstandsgerechtigde die jonger is dan 27? Dan is de vrijwilligersvergoeding volgens de Participatiewet inkomen. Pure leeftijdsdiscriminatie natuurlijk, maar let hier op als vrijwilligersorganisatie, want bijstandsgerechtigden kunnen flink in de problemen komen. Vergoed in dit geval alleen de daadwerkelijke kosten en hou hier een administratie van bij.
Bovenliggende vraag of onderliggend probleem
Bovenliggende vraag is natuurlijk ook hoe je inspanningen van bijstandsgerechtigden wilt belonen. En of je werk vanuit de Participatiewet als vrijwilligerswerk moet behandelen of zien. Hier is het laatste woord voorlopig nog niet over gezegd.
Verder actie
De Landelijke Cliëntenraad is al met diverse partijen in overleg, maar ook wij leggen deze problematiek voor aan het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (als systeemverantwoordelijke voor het vrijwilligerswerk), het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Belastingdienst. Niet voor het eerst overigens.
Kijk voor meer informatie over de vrijwilligersvergoeding in dit inzicht bij ons thema Wet- & Regelgeving.