Vrijwilligerswerk door asielzoekers en statushouders

Het vroegtijdig betrekken van asielzoekers en statushouders bij vrijwilligerswerk helpt bij het oefenen van de taal en het opbouwen van een sociaal netwerk en toekomst in Nederland.

Vanaf 1 januari 2022 is de nieuwe Wet Inburgering definitief in werking getreden. Deze wet maakt het onder meer mogelijk dat statushouders sneller het inburgeringstraject kunnen doorlopen. Vrijwilligerscentrales en welzijnspartijen spelen direct of indirect een belangrijke rol bij de inburgering.

Het doel van de Wet inburgering 2021 is dat inburgeringsplichtigen zo snel mogelijk meedoen in Nederland. Een combinatie van leren van de taal en meedoen aan de Nederlandse samenleving is een belangrijk onderdeel van het nieuwe inburgeringsstelsel. Het volgen van een stage of (vrijwilligers)werk zijn daar voorbeelden van.

#Meedoen is een programma gebaseerd op de methodiek 'Aan de Slag'. Vrijwilligerscentrales Nijmegen en Utrecht hebben deze ontwikkeld. In 2016 startten COA, Pharos en NOV een samenwerking om het concept naar meer gemeentes uit te breiden.

Binnen het programma #Meedoen hebben we een aantal jaren ervaring opgedaan in wat er komt kijken bij het organiseren van vrijwilligerswerk voor en door nieuwkomers (asielzoekers en statushouders). 38 lokale vrijwilligerscentrales werkten samen met het azc in hun gemeente om asielzoekers en statushouders die op het azc woonden te bemiddelen naar vrijwilligerswerk.

Door deze vrijwilligersklussen te verbinden aan azc-bewoners met allerlei achtergronden, hebben duizenden van hen de gelegenheid gekregen om kennis te maken met Nederland. En nieuwe ervaringen op te doen. Zij konden 

• de Nederlandse taal oefenen
• kennismaken met de Nederlandse gewoonten en werkwijzen
• een sociaal netwerk opbouwen
• een dagritme krijgen
• en een zinvolle bijdrage leveren.

Praktische tips en andere resultaten uit het project #meedoen plus informatie en documenten van externen over het werken met en begeleiden van de doelgroep asielzoekers en statushouders delen we graag met u.

 

Tips uit de praktijk

Iedereen is anders, en wil wat anders uit zijn of haar deelname halen. Sommigen vervelen zich, zoeken meer sociaal contact, willen een dagstructuur, of willen kennis maken met de Nederlandse cultuur. Maar er zijn ook bewoners die een betaalde baan willen vinden, of anderen willen helpen. Houd daar rekening mee in je aanbod;

• zorg voor verschillende soorten activiteiten, 
• voor mannen én voor vrouwen, 
• binnen én buiten het azc,
• zorg voor laagdrempelige activiteiten,
• maar ook voor activiteiten met meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Denk bij laagdrempeligheid ook aan bijvoorbeeld het voorkomen van een taalbarrière, of een te grote afstand vanaf het azc i.v.m. reiskosten.

Kennisplatform Inclusief Samenleven verzamelde inspirerende verhalen in het magazine ‘Gezien!’. 

 

Contact leggen met nieuwkomers

Een veelheid aan activiteiten met steeds wisselende aanspreekpunten en aanmeldmomenten kan verwarrend zijn voor de mensen. De oplossing: het aanbieden van de activiteiten op een vast moment in de week, op een vaste locatie waar een vaste coördinator informatie kan geven en bewoners aan activiteiten kan koppelen.

De mensen weten dan waar, wanneer en bij wie ze terecht kunnen als ze iets willen ondernemen, en medewerkers weten waar ze bewoners naar door kunnen verwijzen.

Bij #Meedoen werd er gewerkt met een centrale plek, namelijk de participatiebalie. Azc-bewoners konden zelf naar deze plek gaan, ernaar doorverwezen worden, of proactief geworven worden door de #Meedoen team. Juist deze actieve manier van werven, en het overal ter sprake brengen van participatie door meerdere mensen binnen of buiten het azc was één van de succesfactoren van de methodiek.

Lees in het Aan de slag Handboek en de Aan de slag-Atlas meer tips.

 

Werven van organisaties waar nieuwkomers aan de slag kunnen

Om het te laten werken, heb je organisaties nodig die werken met vrijwilligers. Deze organisaties noemen wij “ontvangende organisaties”. Zonder goede samenwerking met deze organisaties, is er geen aanbod mogelijk. 

Begin bij organisaties die positief zijn over de doelgroep, uit het netwerk van de VWC-coördinator. Positieve ervaringen en mooie verhalen helpen om daarna andere organisaties ook over de streep te trekken. 

Maak duidelijke afspraken met de ontvangende organisatie over de inhoud van de activiteit, de begeleiding van de azc-bewoners en de verwachtingen. Houd het contact met de ontvangende organisaties warm. Supporters kunnen een brug vormen tussen deelnemende azc-bewoners en ontvangende organisaties.

In de Aan de Slag-Atlas en het Aan de Slag-handboek staan meer tips over de samenwerking met ontvangende organisaties.

Ter inspiratie het magazine gemaakt door M.O.S met als doel meer organisaties te betrekken bij #Meedoen en vrijwilligerswerk aan te bieden aan nieuwkomers.

Organisatie New Faces ondersteunt culturele organisaties in Nederland om met nieuwkomers te werken. Sinds 2017 hebben ze met allerlei festivals, klein en groot, samengewerkt om nieuwkomers te betrekken. Alle do's en don'ts, vragen over taal, financiën en al het andere hebben ze compact samengevat in een 'toolkit'.

 

Onderzoek Pharos

Expertisecentrum Pharos heeft bij de uitvoering van #Meedoen onderzoek gedaan naar de participatie van statushouders en asielzoekers en de effecten hiervan.

Meer weten over de rollen en betrokkenheid van verschillende partijen bij het opzetten van Aan de Slag (voorloper van #Meedoen) bekijk dan onderstaand filmpje.

'Aan de Slag' project: Vrijwilligerswerk door bewoners van asielzoekerscentra | Pharos - YouTube

 

Meer weten?

Neem voor meer informatie over dit programma contact op met Adam van Bergeijk (a.vanbergeijk@nov.nl).