De aan NOV gestelde vraag:
Ik werk als coördinator vrijwilligerswerk voor een welzijnsinstelling en werk nauw samen met de gemeente. We hebben in onze (nieuwe) gemeente al langere tijd de discussie of een gemeente vrijwilligers “in dienst” mag hebben. Er is nl. in het verleden (bij de oude gemeente) wel voor de inzet vrijwilligers bij bijv. een dierenweide gekozen en ook werken er vrijwilligers in het archief. Enkelen van hen ontvangen een kleine vrijwilligersvergoeding, wat natuurlijk netjes is. Door herindeling van onze gemeente is er veel onduidelijkheid ontstaan. Kunt u mij daar uitsluitsel over geven?
Antwoord:
In de driedeling maatschappelijke organisatie, overheid en commerciële bedrijven heeft de gemeente een aparte status. Maar daarmee gelden voor de inzet van vrijwilligers eigenlijk de zelfde regels als voor de beroepsmatige instellingen in het publieke domein: zoals welzijn, zorgorganisaties, het onderwijs de biblotheek etc. De Brandweer en Politie hebben weer eigen regelingen voor hun vrijwilligers van m.n. de vergoeding, eisen en opleiding, maar die zijn de uitzondering.
De regel is dat de inzet van vrijwilligers geen verdringing van betaalde arbeid mag zijn. Wel aanvullend, zonder verplichting en ten behoeve van de ander of de samenleving ( definitie vrijwilligerswerk ) Waar een functie in een zelfde vorm, taak en hierarchie betaald en in dienstverband wordt verricht moet je dit extra scherp beoordelen. Wat is dan namelijk het verschil? De dierenweide lijkt me een activiteit voor de samenleving, bezoekers en kinderen etc. Als het een stichting betrof had die ook vrijwilligers ingezet.
Het archief vindt ik echt over de grens. Dit is niet een dienst direct voor de samenleving maar een onderdeel van de reguliere bedrijfsvoering van de gemeente als overheidsorganisatie. Dat is m.i. gewoon betaald werk. De receptie, scretaresse en de wethouder betaal je ook en salaris.
Kortom de context maakt uit. Ben je nu een historisch archief als zelfstandige stichting met een publieksfunctie voor de samenleving, dan past vrijwilligerswerk wel.
Een andere maatstaf en vraag die je kan stellen is die van: Aan wie komt het voordeel van de ontbrekende loonkosten door de inzet van vrijwilligers ten goede? Bij een vereniging is dit direct aan de leden. Bij een zorgorganisatie is dit aan de samenleving, de clienten met de inzet van mens tot mens. Op school aan de eigen en andere kinderen. Bij een commercieel bedrijf is dit aan de bedrijfswinst. Bij de overheid komt dit ook aan de bedrijfskosten ten goede. Die laatste twee vallen niet onder de definitie van vrijwilligerswerk.
In de regeling WW en vrijwilligerswerk, zie het platform van NOV zie je hoe het UWV deze vraag beantwoord. Voor een gemeente kan het zelfde afwegingskader gevolgd worden.
Succes met het gesprek met je gemeente!
Joost