Al voor hij met pensioen ging, vijf jaar geleden, was Jac Corten gestart met buurtbemiddeling. Het project valt onder Surplus Welzijn, in het Brabantse Oosterhout. Hij werkte destijds nog als directeur van een aantal basisscholen en had als bijscholing een cursus ‘mediation in het onderwijs’ gehad. Niet lang erna viel zijn oog op een oproep voor buurtbemiddelaars en dat leek hem wel wat. “De omgang van kinderen onder elkaar en volwassenen heeft mij altijd geboeid: de interactie, het sociale aspect en de emoties, het was en is mijn lust en mijn leven.”
Alle ervaringen die hij in het onderwijs heeft opgedaan (hij was ook leraar), gebruikt hij bij zijn inzet als buurtbemiddelaar. “Soms gedragen de cliënten zich gewoon echt als kinderen, tegen wie je op een gegeven moment eigenlijk zou willen zeggen: ‘En nu vrienden maken!’ Natuurlijk zeggen we dat niet echt, want als buurtbemiddelaar zijn er drie belangrijke regels: je kiest geen partij, je bent niet te betweterig en laat de partijen het woord hebben.”

Kennismaking

De kiem voor veel burenruzies wordt al gelegd bij de eerste kennismaking. Of beter gezegd: het ontbreken van een eerste kennismaking. “Er komen nieuwe buren naast iemand wonen en die nieuwe buren ‘vergeten’ om zich netjes voor te stellen. De negatieve indruk die dit achterlaat, kleurt vaak de latere verhouding, vooral als er irritaties ontstaan.”
De trajecten beginnen altijd met een aanmelding van een van de partijen. Jac en een medevrijwilliger – ze gaan altijd in duo’s – gaan langs om het verhaal aan te horen en bellen dan ook meteen aan bij de buren waarmee een conflict is. In de weken erna proberen de bemiddelaars beide buren aan tafel te krijgen. “We denken zelfs na over de opstelling aan tafel, wie plaats je waar?” De kracht van de bemiddeling ligt volgens Jac erin om de partijen zelf eigenaar te laten worden van de oplossing. “We brengen natuurlijk wel eventuele oplossingen in als het nodig is, maar het is uiteindelijk de bedoeling dat ze zelf iets bedenken en akkoord gaan. De kans op vrede is dan het grootst. Ook spreken we tijdens het gesprek af dat mensen elkaar laten uitpraten. We leggen het niet op, maar vragen of het een goede afspraak is om dat te doen, dat werkt beter.”

Het overgrote deel van de mensen wil graag in vrede naast hun buren wonen en daarom is bemiddeling ook zo belangrijk.

Brandweeroefening en theeceremonie

Als bemiddelaar is het handig creatief en inlevend te zijn en dat ligt gelukkig in Jac zijn aard. “We hadden ooit eens een meneer met een veel te grote boom in zijn kleine tuin, waar de buren last van hadden. Eigenlijk ontbrak het de man aan financiën om de boom weg te halen. We hebben toen gesuggereerd de lokale brandweer te bellen en te vragen of de boom wellicht een goede brandweeroefening voor ze was. Immers worden ze weleens ingezet voor het verwijderen van bomen die acuut gevaar vormen, bijvoorbeeld na een storm. De brandweer kwam en alle partijen waren blij.”
De meeste conflicten komen na buurtbemiddeling tot een eind, weet Jac. Het overgrote deel van de mensen wil graag in vrede naast hun buren wonen en daarom is bemiddeling ook zo belangrijk. De conflicten kunnen heel wezenlijk van aard zijn en ook wat meer oppervlakkig.
De bemiddelaars moeten alles serieus nemen, of het nu over scheldpartijen, schuttingen, hondenharen of gekke luchtjes gaat. “Ieder heeft zijn of haar eigen verhaal en uiteindelijk gaat het er vooral om dat er rust voor iedereen komt. Het helpt heel goed als mensen elkaar eindelijk eens goed leren kennen en elkaars verhaal horen.” Hij herinnert zich een man die klaagde over vreemde luchten die uit het huis van zijn buurvrouw kwamen. “Ze bleek eens in de zoveel tijd een theeceremonie te houden voor mensen die net als zij een Afrikaanse achtergrond hadden en dat rook wat apart. Hij werd uitgenodigd eens zo’n ceremonie bij te wonen en sindsdien had hij er begrip voor en stoorde zich er niet meer aan. Zo simpel kan een oplossing zijn!”

De rechter

De zaken die ze niet kunnen oplossen zijn meestal meer juridisch van aard. Het is hem al meermalen overkomen dat hij een zaak waaraan hij had gewerkt terugzag bij een van de televisierechters. “Nou prima, laat het hen maar oplossen. Wat rechters wel kunnen, maar wij niet, is natuurlijk juridisch een knoop doorhakken. Wij zijn er voor het op gang brengen van gesprekken, waarbij de cliënten uiteindelijk zelf de oplossing bedenken en daarom ook omarmen.”
Naast het bemiddelen heeft Jac ook nog tijd voor zijn voorzittersrol bij de lokale Terre des Hommes winkel, fietst hij graag en past op de kleinkinderen. Gelukkig voor Jac zijn zij als hij oppast natuurlijk allemaal poeslief en is bemiddeling niet nodig. En voor iedereen die binnenkort gaat verhuizen, denk eraan: even netjes voorstellen aan de buren.