‘Wil de sneeuw niet vlug verdwijnen, dan zal er zeker nieuwe verschijnen’ ‘scheert de zwaluw over water en wegen, dan komt of blijft er wind en regen’ en ‘als er ‘s avonds muggenzwermen dansen, krijgt mooi weer nieuwe kansen’. Op het platteland waar Henriet Dunnink met haar gezin woont, hebben boeren dit vroeger zeker vaak gezegd. In het pre-weerapp-tijdperk keken ze namelijk simpelweg naar de lucht en andere aanwijzingen. Maar ook toen gebeurde al wat Henriet Dunnink nu ook dagelijks doet: de neerslag meten. Het KNMI werkt namelijk al honderdzeventig jaar met vrijwilligers die elke dag op een vast tijdstip kijken hoeveel neerslag er per etmaal is gevallen.
De weervrouw van Rouveen
Het begon twee jaar geleden toen de dame die voorheen altijd de neerslag in Rouveen mat, overleed. In het dorp werd gekeken wie deze taak kon overnemen en iemand opperde Henriet. “Ik woon landelijk en ben veel thuis, dus dat is een handige combinatie. Je moet namelijk elke dag om vijf voor tien of vijf voor negen, afhankelijk van het seizoen, de neerslag meten en doorgeven. En ook moet je zo wonen dat de regenval niet gehinderd wordt voordat het in de trechter kan vallen.” Het opvangen gebeurt door een zwarte kan met schenktuit. De neerslag valt in de trechter en komt onderin terecht. “Dan schenk ik de inhoud van de kan in een opvangtrechter en daarin kan ik de millimeters aflezen. Soms is de kan kurkdroog van binnen en is het duidelijk dat de neerslag nul is en als ik twijfel probeer ik het uit te schenken en kan er toch nog 0,1 millimeter uit komen.”
Soms is Henriet een beetje de weervrouw van het Overijsselse dorp. “Wat mensen weten inmiddels wel dat ik zo’n meter heb staan en vragen me dan hoeveel er dit keer gevallen is. Sommigen hebben zelf een opvangmetertje voor de lol en als je het vergelijkt, kun je zien dat zelfs een kilometer verschil uit kan maken qua neerslag.”
Ik mopper nu niet meer als er een bui valt en ben juist blij met wat regen.
Kleine moeite, groot effect
Wat gebeurt er eigenlijk met alle doorgegeven data? “Er zijn een paar honderd plekken in het land waar de metingen gedaan worden en die gegevens zijn dan te bekijken via het KNMI. Zo kun je elke dag zien hoeveel regen er op elke plek is gevallen.” Doordat er al zo lang wordt gemeten door vrijwilligers zijn de gegevens van alle jaren met elkaar te vergelijken en geeft dat belangrijke inzichten. Een typisch geval van kleine moeite, groot effect.
Door deze vrijwilligersjob is Henriets kijk op het weer veranderd. “Wij zijn veel in onze mooie bloementuin te vinden en als je dan een maand land elke dag nul millimeter doorgeeft, maakt dat je veel bewuster van droogte en het effect op de natuur bent. Ik mopper nu niet meer als er een bui valt en ben juist blij met wat regen. Dan ben ik wel benieuwd wat de ‘vangst’ zal zijn die dag.” Helemaal feest is het wanneer er sneeuw valt, want dan mag de familie met snowboots en een liniaal naar buiten. “Als er een dik pak ligt, moet je wel goed bedenken waar je gaat meten, want dicht bij huis is de sneeuw dunner, onder bomen liggen juist vaak hoopjes en de plek moet representatief zijn voor de hele omgeving.”
En kunnen Henriet en haar gezinsleden door die regenmetingen nou nooit eens een dag weg of op vakantie gaan? Ja hoor, ze hebben ook namelijk ook huisdieren, dus dan vragen ze de oppas om ook de regenmeter te verzorgen. Gewoon elke dag een klein beetje aandacht aan besteden, zo simpel is het.