Wat heeft dit jaar voor ontwikkelingen en vernieuwingen gebracht met de expedities? Welke ontdekkingen deed zij zelf? En wat wenst zij iedereen toe voor 2022 en verder? Ik gooide er een kwartje in en......
Jacquelien: “2021 was het jaar waarin we met het Nationaal Jaar aanleiding hebben gecreëerd om met het thema nieuwe gezichten aan de gang te gaan. In de eerste schetsen van het Nationaal Jaar werd al gesproken over het bij elkaar brengen van mensen en partijen op dit thema. De grote zoektocht was ‘hoe gaan we nu een duurzame bijdrage leveren aan het vrijwilligersveld om meer en andere nieuwe gezichten te betrekken. Iedereen weet wel dat van een keer een losse bijeenkomst rond dit thema je manier van werven misschien verbetert, maar meestal niet wezenlijk veranderd. En dat was wel waar we naar we op zoek waren. Want hoe kan je nu organisaties over andere doelgroepen en manieren van het doen van vrijwilligerswerk laten nadenken? Op zo’n manier dat het ook iets is wat de organisatie zelf wil? Daaruit zijn de expedities geboren. Uitgaande van dat organisaties zelf de regie willen hebben, maar ook onderweg ondersteuning en motivatie nodig hebben. Waarbij dat leren niet altijd feest is, maar ook een uitdaging die doorzettingsvermogen vraagt. En waarbij je ook de realistische verwachtingen van je mogelijkheden voor ogen blijft zien. Daarom zijn we superblij dat het Oranje Fonds, VSBFonds en Kansfonds dit project wilden steunen om dit mogelijk te maken. In dit eerste jaar hebben we ruim 70 mensen mogen begeleiden tot expeditiebegeleider. En die groep gaan we meer dan verdubbelen in 2022!
“Een derde van alle Goed Geregeld-adviseurs is al opgeleid tot expeditiebegeleider. Zij zien dit als een aanvulling op hun takenpakket. Vrijwilligerscentrales [vanaf nu VC’s, red.] worden veel vanuit zorg en welzijn ingezet en betaald uit gemeentelijke potjes. Het gevolg is dat een deel van de VC’s wordt gestuurd op de hoeveelheid matches die gemaakt worden. De vraag is maar of dat een maatschappelijke organisatie echt wijzer maakt. De VC is dan een soort gespecialiseerd uitzendbureau. Maar daarbij verlies je ook een deel van de passie en energie die je als vrijwilligersorganisatie over kan brengen bij de werving. Wat jou als organisatie bijzonder maakt en of iemand zich thuisvoelt qua organisatiecultuur, dat kan jij als geen ander overbrengen.”.
“Ik gun meer VC’s de ontwikkeling naar meer op versterking zitten van de vrijwilligersorganisaties. Daarmee vergroten ze hun impact. Zodat het minimaal een gedeelde verantwoordelijkheid is om te werven. Heel veel vrijwilligersorganisaties hebben in een bestuur geen persoon die verantwoordelijk is voor de werving van nieuwe gezichten. Laat staan dat er iemand verantwoordelijk is voor het inwerken van vrijwilligers. Scouting Nederland heeft dat bijvoorbeeld wel. De HRM- rol zit daar in het bestuur.”
“Ik wil VC’s uitnodigen om veel meer hun strategische positie te pakken. Zodat je mensen ìn een vrijwilligersorganisatie wijzer maakt. Het traject dat wij aanbieden met de expedities is nieuw. En dat gaat ontzettend over DURF je dat aan? Omdat het een andere manier van kijken is. Omdat het gaat over mensen uit hun comfortzone gaat halen om te kijken wat er wel mogelijk is. Je gaat kritisch kijken naar je organisatiecultuur. Daar moet je niet lichtzinnig over denken.”
Je zegt dat met heel veel nadruk. Is dit belangrijk voor je?
“Ja zeker. Vrijwilligersorganisaties vinden veelal dat het te veel tijd kost. Tja. Dat is wat mij betreft een aanname. De beslisboom om mee te doen is heel helder: heb je vrijwilligers nodig ja of nee? Indien ja, dan is de volgende vraag ‘Wil je er tijd in steken- Wetende dat het niet vanzelf gaat?’. Er is geen blik vrijwilligers die opengetrokken kan worden. Tot slot is het dus de vraag ‘wil je dit zelf oppakken of wil je dit onder begeleiding doen? Met het ‘risico’ dat je al doende nieuwe inzichten krijgt?’ En er als bonus een netwerk bij krijgt met organisaties waarvan je ook kan leren. Je organisatie versterkt niet alleen, maar ook de kwaliteiten en vaardigheden van de leden van de vrijwiligersorganisatie die de expeditie aangaan. Je leert hen innovatiever denken. Je laat hen buiten de gebaande paden treden en daarom heet het ook een expeditie. “
“O ja, en wat trouwens uit de evaluatie blijkt van de organisaties die het hele traject hebben meegedaan, is dat ze eigenlijk nog wel meer tijd met elkaar aan de slag hadden willen gaan. Erg grappig om dat nu telkens terug te lezen.”
Wat vraagt het om buiten die gebaande te gaan?
“Het gaat echt om ‘durf je echt voorbij je eigen aannames? Ieder persoon individueel weet dat als je voor jezelf echt verandering wil dat je altijd in een traject moet denken. Want hoeveel doet een eenmalige coaching in je leven? Je hebt er meerdere nodig om tot diepere lagen te komen. Dat is niet een easy road. Het woord eigenaarschap is ook een belangrijke. Dat gaat over die verantwoordelijkheid. Hoe houd je het eigenaarschap van die vacature bij die organisaties.”
Waarom kan de werving niet gewoon organisatieoverschrijdend zijn?
“Dat kan wel. Maar ook hier gaat het over ‘komt er iemand op de vacaturetekst af?’ Als mens heb ik nog nooit de behoefte gevoeld om naar een Vrijwilligerscentrale te gaan om daar mijn vrijwilligerswerk uit te zoeken. Wie bereik je ermee? Een heel deel van de maatschappij bereik je gewoon niet. 1% van alle vrijwilligerspotentieel wordt via een VC bereikt. Het gaat dus niet over tijd. Het gaat over prioriteit. Ik geloof dat VC’s de opbrengsten van een expeditie vanuit bezieling moeten horen. Dan gaan ze wel overstag. Die bal ligt bij ons.”
Een deel van de VC’s doen al mee, de ‘durfals’ zeg maar. Maar het jaar Vrijwillige Inzet loopt af. Hoe verder?
“70 Organisaties zijn meegenomen en die nemen nu deel aan een vernieuwde manier van vrijwilligerswerven. Het verhaal van Aranka Bijvoorbeeld, is zo belangrijk omdat er nu een hoop expedities weer gaan starten. De olievlek van vernieuwing maken we steeds groter. We hebben onze opstart issues gehad. Maar nu stroomt het. In 2022 hebben we nog ruimte voor om 100 expeditie begeleiders op te leiden. We hebben het de hele tijd over VC’s maar dit geldt ook voor vrijwilligerskoepels, zoals Humanitas, het Rode kruis en het Leger des Heils. Hoe kun je dit vraagstuk inbedden in je landelijke organisatie. En dat is ander werk. Zo gaat ook de landelijke organisatie voor erfgoedvrijwilligers op expeditie. Omdat het zo naadloos aansluit op hun strategie. Ook voor landelijke organisaties geldt, durf je het aan om anders te gaan denken?’”.
Denk je dat makkelijker is voor landelijke organisaties?
“Nee, dat is helemaal niet makkelijker. Want zij hebben andere strategische belangen. De kans bestaat dat er andere prioritering is. Kijk, een Vrijwilligerscentrale heeft vrijwilligerswerving als core business. Bij landelijke organisaties is de focus meer gericht op de inhoud. Vrijwilligerswerk is bij hen meer een randvoorwaarde.”
Wat heeft het corona tijdperk gebracht volgens jou?
“Door corona hebben we op high speed ontwikkelingen doorgemaakt en de expedities online beschikbaar gemaakt. Dat is heftig en kostte schakeltijd, maar nu hebben we een enorme mooie set aan materialen waardoor het echt een blended learning traject is. En we kunnen mensen uit hele land bij elkaar brengen. We bieden een groep aan dat ze altijd met ons kunnen bellen, om uitdagingen te bespreken. En we hebben intervisie. Waarin er veel van elkaar geleerd wordt. Corona heeft ons allemaal uit onze comfortzone getrokken. De behoefte aan nieuwe gezichten is extra duidelijk geworden doordat veel vrijwilligers stopten vanwege corona. De noodzaak voor diversiteit in het vrijwilligersbestand is extra hard aangetoond. Op het moment dat je maar een bepaalde doelgroep hebt, dan vis je naast het net.”
Je spreekt met passie en ook lichte irritatie. Waaraan ligt dat?
“Omdat als het gaat over het voortbestaan van je organisatie, dan heb je in het hier en nu wat te doen voor de toekomst. En we weten allemaal dat bezig zijn met de toekomst het eerste is wat van je bordje afdondert als de waan van de dag zich aandient. Het traject dat we via de expedities aanbieden, helpt je met die toekomst bezig te zijn. Zodat je ook een stok achter de deur hebt óm met die toekomst bezig te zijn. Ik wens iedereen ‘langzichtigheid’ toe. Ook met het Jam Cultures Spel hoop ik mensen wijzer te maken. Dat gaat tenslotte over hoe je een woest aantrekkelijke organisatie kan zijn voor de bestaande en nieuwe vrijwilligers Ik geloof dat we een mooiere maatschappij krijgen als we wijsheid toevoegen aan ons maatschappelijke veld. Een betere wereld. Dat is wel waar ik voor ga.”
“Het Nationaal Jaar Vrijwillige Inzet 2021 mag dan nu officieel voorbij zijn, onze werkzaamheden gaan door. Alle materialen van de campagne Mensen maken Nederland blijven beschikbaar voor het moment dat je er mee aan de slag kan. Medewerkersvrijwilligerswerk krijgt via het platform Good Busy bij bedrijven een prachtige ontwikkelkans. En ja, we blijven dit hele jaar nog expeditiebegeleiders opleiden. En het allergaafste is natuurlijk dat de groep die al expeditiebegeleider is en wordt aan de slag gaat met al die lokale organisaties. Daar gaat de olievlek verder! En daar doen we samen met al die expeditiebegeleiders voor!”